Το σκοτεινό σενάριο της δραχμής

Α. Καρακούσης-Το Βήμα

Τελευταίως ορισμένοι επαναφέρουν στο προσκήνιο το σενάριο εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ και επιστροφής στη δραχμή.

Κάποιοι μάλιστα προπαγανδίζουν το ενδεχόμενο αυτό ως σωτήριο για τη χώρα και τους πολίτες της.

Ωστόσο, ουδείς από τους θιασώτες του σεναρίου επαναφοράς του εθνικού νομίσματος δεν εξηγεί πως μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο, υπό ποίες συνθήκες δηλαδή θα...
 γίνει μια ενδεχόμενη μετάπτωση από το καθεστώς του ευρώ σε εκείνο της δραχμής.
Περιττό βεβαίως να πούμε ότι δεν προβλέπεται από τη συνθήκη του Μάαστριχτ διαδικασία εξόδου χώρας - μέλους από την ευρωζώνη.
Πράγμα που σημαίνει ότι κανείς δεν μπορεί να περιγράψει ή να προεξοφλήσει πως μια τέτοια απόφαση μπορεί να εφαρμοσθεί, ποιες δηλαδή υποχρεώσεις θα τη συνοδεύσουν και ποιές συνέπειες θα την ακολουθήσουν.
Επιπλέον, όσοι μιλούν για τη δραχμή προσπερνούν τον παράγοντα του δημοσίου χρέους ή καλύτερα δεν μιλούν γι' αυτόν.

Δεν λένε τι θα γίνει με την εξυπηρέτησή του. Δεν εξηγούν στον κόσμο ότι με τη χώρα κλονισμένη και το νέο νόμισμά της υποτιμημένο τουλάχιστον κατά 50% από την προηγούμενη ισοτιμία ανταλλαγής της δραχμής με το ευρώ, το δημόσιο χρέος θα παραμείνει εκπεφρασμένο σε ξένο νόμισμα και η αποπληρωμή του, αν σήμερα είναι δύσκολη, τότε θα είναι αδύνατη.

Αλλά ας βάλουμε τα πράγματα στη σειρά. Κατ' αρχάς δεν μπορεί να υπάρξει προγραμματισμένη και ομαλή μετάπτωση από το ένα νόμισμα στο άλλο. Θα έχει προηγηθεί η καταστροφή, με την ιδέα και μόνο ότι κάτι τέτοιο προετοιμάζεται.

Δηλαδή η χώρα θα έχει πτωχεύσει πριν επιχειρήσει τη μετάβαση, θα κλονισθεί από μαζική φυγή κεφαλαίων, θα καταρρεύσει από την απώλεια κάθε έννοιας εμπιστοσύνης και πίστης, χωρίς την οποία, ως γνωστόν, δεν μπορεί να σταθεί κανένα νομισματικό σύστημα.

Αλλά ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι όλα μπορούν να εξελιχθούν ομαλά, η μετάπτωση στη δραχμή θα απαιτήσει την εισαγωγή περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων, άλλο σύστημα πιστώσεων, σκληρή αντιπληθωριστική νομισματική, δημοσιονομική και εισοδηματική πολιτική, την διαμόρφωση γενικώς μιας λιτής, κλειστής οικονομίας, η οποία θα αμοίβει ελάχιστα την εργασία και θα είναι υποχρεωμένη να κινείται στα όρια της αυτάρκειας, ελπίζοντας με τη φτώχεια και τη φθήνεια της να προκαλέσει το ενδιαφέρον των ξένων επενδυτών και επισκεπτών.

Κάπως έτσι προδιαγράφεται το μέλλον στην υποτιθέμενη εποχή της δραχμής που ορισμένοι ονειρεύονται και προπαγανδίζουν ως σωτήρια.

Αντίστοιχα σκληρή και επώδυνη θα είναι η κατάσταση αν η χώρα δεν αντέξει το βάρος της παρούσης περιόδου και οδηγηθεί εκ των συνθηκών σε ενδεχόμενη στάση πληρωμών.

Αν λοιπόν η κυβέρνηση δεν αντέξει τις υποχρεώσεις του μνημονίου και δεν μπορέσει να δημιουργήσει περιβάλλον διάσωσης, τότε σταδιακά θα αρχίσει να διαμορφώνονται συνθήκες καχυποψίας και καταδίκης από την τρόικα.

Κάποια στιγμή θα αρχίσουν να βγαίνουν προειδοποιητικές «κίτρινες» κάρτες και στο τέλος θα μας αρνηθούν μια από τις δόσεις του δανείου. Από εκείνη τη στιγμή θα αρχίσει η διαδικασία απόλυτης φθοράς.

Το κράτος δεν θα έχει χρήματα να καλύψει τις υποχρεώσεις του, πιθανώς να μην μπορεί να πληρώσει μισθούς και συντάξεις και οι Τράπεζες προκειμένου να αποφύγουν συστημική κατάρρευση, θα θέσουν περιορισμούς στη λειτουργία τους.

Από εκείνη τη στιγμή και μετά όλα είναι ανοιχτά και το ενδεχόμενο μιας κρίσης τύπου Αργεντινής πολύ πιθανό.
Σε μια τέτοια εκδοχή η χώρα θα περιπέσει σε πολιτική αστάθεια, θα επικρατήσει οικονομικό και κοινωνικό χάος. οι συγκρούσεις των άκρων θα γενικευθούν, το αγαθό της κοινωνικής ειρήνης θα χαθεί και το αίτημα για ασφάλεια και τάξη θα κυριαρχήσει, με ότι αυτό συνεπάγεται για την πολιτική, τις ατομικές ελευθερίες και εντέλει το πολίτευμα.

Ολα αυτά προφανώς είναι πολύ σκοτεινά, χίλιες φορές σκοτεινότερα και από το τούνελ του μνημονίου. Γι' αυτό και είναι κρίσιμο η διασωστική προσπάθεια να συνεχισθεί και να επιτύχει πάση θυσία. Θα είναι πολύ μικρότερη από εκείνες που θα απαιτηθούν σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση.